środa, 26 stycznia 2011

62. IPA: Prozodia (cechy suprasegmentalne) i podział na sylaby (20/30)

Cechy prozodyczne to mające znaczenie dla systemu języka cechy suprasegmentalne, tzn. trwające dłużej niż jeden segment fonetyczny, rozciągające się na co najmniej dwa segmenty. Są nimi: iloczas (długość głoski, akcent iloczasowy), wysokość tonu (akcent toniczny), akcent dynamiczny. Innymi cechami suprasegmentalnymi są: głośność, tempo mowy i jego zmiany. IPA posiada różnorodne sposoby transkrypcji tych cech:  



*) Analogicznie można zapisywać geminaty (spółgłoski wzdłużone).




Jak widać wysokość i zmianę tonu może zapisywać na 2 sposoby: tzw. literami tonicznymi (<˥ ˦˧ ˨˩>) i znakami diakrytycznymi. Oba systemy nie są w pełni równoznaczne, co starałem się pokazać w powyższych przykładach: litery toniczne pozwalają zawrzeć w transkrypcji o wiele więcej szczegółowych zmian tonu niż znaki diakrytyczne (kilku literom tonicznym odpowiada często ten sam znak diakrytyczny).


Ton opadający lub rosnący przez kilka sylab (np. kadencja i antykadencja) zapisuje się strzałkami ukośnymi. Zmiany wysokości tonu na granicy sylab zapisuje się strzałkami pionowymi, np.: 



*) Po znaku granicy konturu intonacyjnego powrót do tonu wyjściowego (sprzed podwyższenia) jest zrozumiały, więc strzałka nie jest niezbędna. Stosuje się ją w transkrypcjach tekstów w językach z akcentem tonicznym. Należy zwrócić uwagę, że obie strzałki różnią się od strzałek oznaczających kierunek ruchu powietrza (są mniejsze).

**) Znowu strzałka jest niepotrzebna, ale służy jedynie ilustracji użycia symboli fonetycznych.





Podwojenie znaku akcentu pobocznego nie jest wykluczone.


Pauzy zapisuje się kropkami w nawiasach okrągłych:
(.) ‒ krótka pauza,
(..) ‒ średnia pauza,
(…) ‒ długa pauza.


Głośność i tempo można zaznaczać przy użyciu określeń i skrótów muzycznych. Oto przykłady z podręcznika IPA: 


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz