27. Scs czy scs.? A może s-c-s?

W rozmowie ze znajomą o wiele mówiącym pseudonimie Melman zrodziło nam się (zupełnie przez przypadek!) zagadnienie: jak się powinno pisać: scs, scs., a może jeszcze inaczej. Ona optowała za scs bez kropki. Taka optyka. Ja za scs. z kropką. Wrodzona pedanteria i przywiązanie do… drobiazgów skłoniły mnie do poszukania odpowiedzi. A oto, co znalazłem:

Publikacja	Zapis(y) skrótu:
Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod red. S. Dubisza (hasło: staro­‑cerkiewno­‑słowiański).	scs scsł.
Cz. Bartula: Podstawowe wiadomości z gramatyki staro­‑cerkiewno­‑słowiańskiej, wyd. 6, Warszawa 2002.	scs.
T. Brajerski: Język staro­‑cerkiewno­‑słowiański, wyd. 7, Lublin 1990.	scs.
L. Moszynski: Wstęp do filologii słowiańskiej, wyd. 2 zm., Warszawa 2006.	scs.
T. Lehr­‑Spławiński, Cz. Bartula: Zarys gramatyki języka staro­‑cerkiewno­‑słowianskiego na tle porównawczym, wyd. 7, Wrocław 1976.	scs.
J. Kobylińska: Gramatyka języka staro­‑cerkiewno­‑słowiańskiego z ćwiczeniami, wyd. 2 popr., Kraków 1980.	scs.
W. Boryń: Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.	scs.
Z. Stieber: Zarys gramatyki porównawczej języków słowiańskich, wyd. 4, Warszawa 2005.	scs.
Z. Klemensiewicz, T. Lehr­‑Spławiński, S. Urbańczyk: Gramatyka historyczna języka polskiego, wyd. 4, Warszawa 1981	scs.

Jak widać, zapis zgodny z ogólną regułą pisowni skrótów w języku polskim (kropka po skrócie niezakończonym ostatnią literą wyrazu/związku wyrazowego w formie nieskróconej) wydaje się przeważać. Wydaje się, ponieważ nie sposób sprawdzić wszystkich książek. Przypominam sobie jeszcze, że pewien nauczyciel w mojej obecności zapisał chyba s-c-s. z kropką, więc to byłaby jeszcze jedna wersja.

Zapis scs. (z kropką) jest zgodny z regułą ortograficzną: w rozwinięciu skrótu (staro­‑cerkiewno­‑słowiański) nie ma litery s na końcu, więc skrót nie kończy się na ostatnią literę wyrazu skracanego, a więc trzeba go zakończyć kropką.

Zdarzają się jednak skróty wyjątkowe, nietypowe, nieregularne. Oprócz podręcznikowych przykładów n.p.m. i p.p.m. są nimi często stosowane skróty gramatyczne, np. ż – żeński (rodzaj), m – męski (rodzaj), lp – liczba pojedyncza, blm – bez liczby mnogiej. Spotykane są w tekstach specjalistycznych (np. słownikach), gdzie nadmiar tych skrótów uzasadnia ich jeszcze krótsze zapisywanie: bez kropki, a więc niepoprawnie. Takie zapisy mają też wieloletnią tradycję. Te dwa argumenty umożliwiają dopuszczenie takiej pisowni (por. A. Markowski: Język polski. Poradnik, Warszawa 2003, s. 22).

Analogicznie można uzasadnić pisownię scs w tekstach specjalistycznych, choć, jak widać z powyższego zestawienia, nie uzasadnia jej (jeszcze) tradycja.