87. Przypadki dwuznaczności w użyciu form mocnych i słabych

Za J. W. Lewisem (por. bibliografia w notce 80.):

‒ sth I have done vs. I have done

Wykorzystanie formy mocnej pozwala zróżnicować zdania (przykład za Lewisem):

         a picture that I will have /həv/ painted

                  ‒ forma słaba, have jest tylko słowem posiłk., ja namaluję obraz;

         a picture that I will have /hæv/ painted

                   ‒ forma mocna, ktoś mi namaluje ten obraz.

‒ is/are/was/were/… all right

Wymowa słaba i mocna pomaga zróżnicować znaczenie zdania typu (za Lewisem):

         Two of them are /ər/ all right.     

                   ‒ forma słaba, all right oznacza ‘bez wątpienia’, całe zdanie jest potwierdzeniem.

         Two of them are /ɑː/ all right.

                   ‒ forma mocna, all right oznacza ‘w porządku’, całe zdanie jest zaprzeczeniem innego stwierdzenia (Dwie z nich mogą nawet być/są nawet dobre/są nawet w porządku.).

- for vs. four

Nieodpowiednie użycie formy mocnej for /fɔː/ ‘dla’ może upodobnić ją do four /fɔː/ ‘cztery’, np. w takim zdaniu (za Lewisem):

He's known it for /fɔː/ years.  = He's known it four /fɔː/ years ‘Zna to cztery lata’.

         ‒ niepoprawne użycie formy mocnej /fɔː/.

He's known it for /fə/ years. ‘Zna to od lat’.

         ‒ poprawne użycie formy słabej /fə/.

‒ to fast ‘pościć’ vs. too fast ‘zbyt szybko’

Too ‘także, też’ nie ma formy słabej, natomiast wymawia się tak samo jak mocną formę przyimka to:

to      forma słaba: /tə/

         forma mocna: /tuː/          = too /tuː/

co może powodować nieporozumienia, np. w takich zdaniu (znów za Lewisem):

He was going /tə/ fast.      ‘Zamierzał pościć’.

He was going /tuː/ fast.     ‘Poruszał się/jechał zbyt szybko’.

         ‒ niepoprawna forma mocna: /tuː/ będzie rozumiane jako too, a nie to

‒ to heart ‘do serca’ vs. too hot ‘zbyt gorąco’

Podobnie błędna mocna wymowa przyimka to może spowodować następujące nieporozumienie:

Don’t take it /tuː hɑːt/

         = too heart ‘nie bierz tego zbyt sercowo’ ‒ nie ma sensu;

         = too hot (wymowa amer.) ‘nie bierz tego zbyt gorąco [w domyśle: nie napalaj się tak]’

Don’t take it /tə hɑːt/

         = to heart ‘nie bierz sobie tego do serca’.

        

‒ to vs. two

Analogicznie do przykładu for vs. four: forma mocna to wymawiana jest tak samo jak two ‘dwa’:

to      forma słaba: /tə/

         forma mocna: /tuː/          = two /tuː/

I przykład zdania, w którym zły dobór formy może powodować nieporozumienia (za Lewisem):

five /tə/ six   = five to six ‘za pięć szósta’

five /tuː/ six = five two six ‘pięć, dwa, sześć’ (np. w numerze telefonu, numerze lotu itp.)

‒ and vs. and

Zaakcentowanie and ‘i’ może zmienić wydźwięk wyrażeń, np. (za Lewisem):

bread /ænd/ butter = bread and butter ‘bochenek chleba i kostka masła’ ‒ forma mocna and;

bread /ən/ butter = bread’n’butter ‘chleb z masłem’ ‒ forma słaba and.

‒ that vs. that

Spójnik that praktycznie nigdy nie będzie akcentowany, więc może mieć tylko formę /ðət/:

         He said that he would finished. /hɪ sed ðət hiːd ˈfɪnɪʃt/ ‘Powiedział, że skończy.’

Podobnie zaimek względny that ‒ również forma /ðət/.

         He’s the man that won.     /hɪz ðə mæn ðət wɒn/     ‘To mężczyzna, który wygrał.’

That jako określnik, czyli zaimek wskazujący, może mieć formę słabą /ðət/ lub mocną /ðæt/. Ta ostatnia jest typowa dla akcentowania (that man, not this man), czemu może towarzyszyć gest wskazywania.

         Sit on that chair.                  /sɪt ɒn ðət/ðæt tʃeə/        ‘Usiądź na tamtym krześle.’

         That man over there.           /ðæt mæn ʊvə ðeə/        ‘Tamtem mężczyzna.’

         It’s that thick. He’s that ill. /ɪts ðæt θɪk hɪz ðæt ɪl/    ‘To tak grube. Jest tak chory.’

Wg Lewisa that jako zaimek wskazujący ma wyłącznie formę mocną /ðæt/.

‒ her vs. her

Her może być przymiotnikiem/określnikiem dzierżawczym (her bag ‘jej torebka’) lub zaimkiem dopełnieniowym (kiss her ‘pocałuj ją’).

Wg Lewisa w funkcji przymiotnika/określnika częściej stosuje się formy mocne /hɜː hɜːr ɜː ɜːr/ (które on akurat nazywa słabymi), z wyjątkiem:

‒ częstych połączeń typu on her own /ɒn ər əʊwn/;

‒ częstych konstrukcji, np.:

         she had her eyes tested /ʃɪ hæd ər aɪs testɪd/ (konstrukcja to have sth done, stąd FM to have);

Zaimkiem dopełnieniowym rządzą „regularne reguły”: jeśli nie jest akcentowany, wówczas FS /hə hər ə ər/, jeśli akcentowany, to FM /hɜː hɜːr ɜː ɜːr/. Wyjątkiem są częste konstrukcje, np.

         have her hurry /hæv ə hʌrɪ/ (konstrukcja to have sb do sth).

Wyjątki dotyczące częstych połączeń lub konstrukcji są oczywiste: her w takich zdaniach nie jest zwykle akcentowane.

‒ some vs. some

Some może być:

‒ określnikiem/przymiotnikiem oznaczającym ‘trochę’, wówczas ma FS /səm sm/ i FM /sʌm/:

         Give some sugar, please.     /gɪv mɪ sm ʃʊgə pliːz/      ‘Podaj, proszę, trochę cukru.’

‒ określnikiem/przymiotnikiem ‘jakiś, pewien’, wówczas tylko FM /sʌm/

         There’s some guy.              /ðeəz sʌm gaɪ/                ‘Tam jest jakiś facet.’

‒ zaimkiem oznaczającym ‘ileś, trochę’, wówczas tylko FM /sʌm/;

         Give me sugar. I need some.          /gɪv mɪ ˈʃʊgə aɪ niːd sʌm/           ‘Daj cukier. Potrzebuję trochę.’

         Some of sugar.                  /sʌm əv ˈʃʊgə/                ‘Ileś/trochę cukru.’

Lewis podaje ciekawe zdanie, które zależnie od użytej formy ma odmienne znaczenie:

Father’s bringing some /sm/ missionary for dinner.

‒ some w FS, czyli jako określnik ‘trochę’, a więc ‘Tata przyniesie trochę misjonarza na obiad’;

Father’s bringing some /sʌm/ missionary for dinner.

‒ some w FM, czyli jako określnik ‘jakiś’, a więc ‘Tata przyprowadzi pewnego misjonarza na obiad’.