Czas zaprzeszły (plusquamperfectum)
Ten czas też jest jednym z najprostszych, mimo że jest złożony, tzn. zbudowany z imiesłowu i słowa posiłkowego. Jednak znowu nie ma w nim żadnych spójek i szeregu zmian fonetycznych, prosta odmiana imiesłowu i słowa posiłkowego.
Analogicznie do perfectum czas zaprzeszły zbudowany jest z imiesłowu elowego i formy czasownika byti ‘być’, ale nie w czasie teraźniejszym, lecz przeszłym prostym, dokładniej imperfectum:
imiesłów czynny czasu przeszłego drugi (tzw. elowy) w mianowniku | + | słowo posiłkowe: czasownik byti ‘być’ w czasie przeszłym (prostym niedokonanym, tzw. imperfectum) |
Że słowo posiłkowe jest w czasie przeszłym prostym, jest zrozumiałe: gdybyśmy, a dokładniej nasi prasłowiańscy przodkowie wsadzili do formy złożonej, jaką jest czas zaprzeszły, jeszcze jedną formę złożoną słowa posiłkowego, powstałby przesadnie skomplikowany twór zbudowany z 3 wyrazów: imiesłów + słowo posiłkowe zbudowane z imiesłowu i słowa posiłkowego. Łatwiej w funkcji słowa posiłkowego użyć formy prostej. Nasi przodkowie mieli wybór między aorystami i formą imperfectum. Wybrali imperfectum, które jest łatwiejsze: ma tylko jedno ograniczenie (czasownik niedokonany), które w przypadku, gdy chcemy odmieniać słowo posiłkowe byti ‘być’, jest spełnione. Aorysty nie dość, że mają 3 typy, to jeszcze 2 z nich mają drobiazgowe wymagania dotyczące budowy czasownika (patrz część 3.). Jak widać więc, nasi prasłowiańscy przodkowie posiadali zmysł praktyczny i zlitowali się nad przyszłymi studentami kierunków slawistycznych, w tym polonistyki…
Zanim jednak zaczniemy konstruować formy zaprzeszłe czasowników scs., musimy poznać budowę czasu przeszłego niedokonanego (imperfectum).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz